Motoryka mała i duża - propozycja ćwiczeń

 

 Motoryka to ogólna sprawność fizyczną człowieka i zdolność do wykonywania wszelkich działalności związanych z ruchem.

Motoryka mała - to sprawność dłoni i palców.

Motoryka duża - to sprawność fizyczna całego ciała

 

 

        Sprawności motoryczne to umiejętności wymagające koordynacji (np. posługiwanie się sztućcami, jazda na rowerze, gra w piłkę). Nie kształtują się one w wyniku samego procesu dojrzewania, lecz muszą zostać wyuczone.

 

Dzieci o obniżonej sprawności manualnej napotykają szczególne trudności podczas przepisywania tekstu lub pisania ze słuchu. Z uwagi na wolne tempo pracy, nie nadążają za innymi dziećmi, co może często powodować u nich zaburzenia o charakterze emocjonalno-motywacyjnym (poczucie niższej wartości, brak chęci do nauki z powodu braku sukcesów, drażliwość), stanowiące podstawę do powstawania różnych trudności wychowawczych.

Objawy szczególnej niezręczności:

-        ogólna niezręczność, związana z zakłóceniami napięcia mięśniowego (napięcie nadmierne lub za małe);

-       opóźnienia w rozwoju ruchowym w okresie niemowlęcym i poniemowlęcym oraz mała aktywność ruchowa;

-        ogólne spowolnienie ruchowe;

-        brak koordynacji ruchów przy współdziałaniu różnych grup mięśniowych, dający wrażenie ogólnej niezręczności;

-        osiąganie z opóźnieniem, w porównaniu z rówieśnikami, różnych
umiejętności ruchowych w czynnościach codziennych, zabawowych i sportowych;

-        zakłócenie koordynacji wzrokowo-ruchowej w zabawach
i zadaniach, w których ruch odbywa się pod kontrolą wzroku (rzut piłką, gra w klasy).

-        unikanie zabaw ruchowych;

 

Przykłady ćwiczeń motoryki małej:

-                   swobodne bazgranie na dużych arkuszach papieru, flamastrami,

-                   kredkami świecowymi, pastelami

-                  nawlekanie koralików, przewlekanie sznurków, tasiemek, sznurowadeł przez różne rzeczy i otwory

-                  wieszanie ubranek dla lalek na sznurku i przyczepianie ich klamerkami do bielizny

-                  zamalowywanie dużych powierzchni farbami grubym pędzlem dziecko stoi (nie siedzi) przy stoliku odpowiedniej do jego wzrostu wysokości

-                   zamalowywanie obrazków w książeczkach do malowania

-                   kalkowanie obrazków

-                   obrysowywanie szablonów

-                   wciskanie w tablicę korkową pinezek- wyjmowanie ich    zbieranie drobnych elementów (pieniążki, ziarenka, guziczki- dwoma palcami kciukiem i wskazującym, zbieranie wyżej wymienionych przedmiotów pęsetą

-                   cięcie po narysowanych liniach

-                   wycinanie z papieru kolorowego

-                   ugniatanie papierowych kul i rzucanie nimi do celu

-                  wykonywanie drobnych ruchów palcami: spacerowanie palcami po stole,

 

-     naśladowanie gry na pianinie,

-            odtwarzanie rytmu padającego deszczu

-        modelowanie z plasteliny, modeliny, masy papierowej najpierw              kuleczek, wałeczków; później form bardziej złożonych - zwierząt, postaci ludzkich, liter

-        stemplowanie i kolorowanie

-        wydzieranie z kolorowego papieru i naklejanie wydzieranki na papier

-        rysowanie szlaczków

-        strząsanie wody z palców

-        zgniatanie kartki papieru jedną ręką w małą kulkę

-        zabawy pacynką

-        przyszywanie guzików

-        krążenia palcami, np. jednego palca wokół drugiego nieruchomego, wokół siebie obu palców

-        ćwiczenia dłoni- wymachy, krążenia, uderzenia, pocierania, otwierania, zamykania

-        ściskanie piłeczek

-        zwijanie palcami chusteczek, apaszek

-        rysowanie patykiem po ziemi, na piasku, mące itp.

-        faliste ruchy ramion - zabawa w przylot i odlot ptaków

-         zabawa  w naukę pływania

-        zabawa w pranie, rozwieszanie bielizny i prasowanie

-       zabawa w gotowanie obiadu - naśladowanie wałkowania ciasta, mieszania gęstej zupy, kręcenia kranem, ubijania piany

-        rysowanie szlaczków Dennisona

-        gry w pchełki, bierki, kręgle, bilard stołowy

-        rzucanie woreczków lub piłeczek - kto dalej

-        toczenie piłki do dołka

-       przerzucanie piłki średniej wielkości z ręki prawej do lewej i podrzucanie jej raz prawą, raz lewą ręką

-        podbijanie balonika wyłącznie palcami prawej i lewej ręki

-        wypuszczanie piłeczki tenisowej z ręki w dół i próby chwytania jej 

w locie, samymi palcami - zanim odbije się od podłogi

-        "rysowanie" palcami w powietrzu określonego przedmiotu

-        układanie z elementów geometrycznych postaci ludzkich, zwierząt,

domków itp.

-        układanie z patyczków, np. płotów

Przykłady zabaw tzw paluszkowe:

Sroczka

 

Sroczka kaszkę gotowała - zakreślamy kółeczka w półotwartej dłoni dziecka

Temu dała na łyżeczce - chwytamy czubek małego palca

Temu dała na miseczce - chwytamy czubek serdecznego palca

Temu dała na spodeczku - chwytamy czubek dużego palca

Temu dała w garnuszeczku - chwytamy czubek palca wskazującego

A dla dlatego? nic nie miała

Frrr !!! i po więcej poleciała - chwytamy i odzywamy się od czubka kciuka

udając odfrunięcie.

Kominiarz

Idzie kominiarz po drabinie...

(maszerujemy dwoma palcami po plecach dziecka)

Po drabinie...

(przesuwamy palce coraz wyżej...)

Po drabinie...

(...i wyżej)

Fiku-miku już w kominie!

(szybkim ruchem wkładamy dłoń pod pachę dziecka lub na karku za sweterek)

Idzie rak

Idzie rak nieborak.

(kroczymy palcem wskazującym i środkowym po ciele dziecka)

Czasem naprzód, czasem wspak.

(palce "maszerują" do przodu i do tyłu)

Idzie rak, nieborak.

(maszerujemy palcami)

Gdy uszczypnie - będzie znak.

(delikatnie szczypiemy)

Czapla

Chodziła czapla po desce.

(wolno maszerujemy dłońmi lub palcami po wyciągniętej rączce dziecka)

Opowiedzieć ci jeszcze?

(rysujemy palcem znak zapytania na plecach lub brzuszku dziecka; na życzenie powtarzamy zabawę)

Powitanie

Gdy się rączki spotykają,

(dotykamy dłońmi dłoni dziecka)

to od razu się witają.

(pocieramy, lekko uderzamy, udajemy całusy na przywitanie)

Gdy się kciuki spotykają,

(dotykamy kciukami kciuków)

to od razu się witają.

(można kontynuować zabawę, włączając brzuszki, nóżki, noski, uszy itp.).

Wiosenna burza.

Pada deszczyk, pada, pada,

(Uderzamy palcem o podłogę lub o stolik)

coraz prędzej z nieba spada.

(Przebieramy wszystkimi palcami.)

Jak z konewki woda leci,

(Uderzamy całymi dłońmi o podłogę.)

A tu błyskawica świeci...

( Klaszczemy w dłonie nad głową.)

Grzmot !!!

(uderzamy piąstkami o podłogę.)

 

Gra w łapki

 

      Polega na wysuwaniu odwróconych dłoni i szybkim cofaniu ich przed uderzeniem partnera. Gdy przeciwnik dotknie ręki, role się zmieniają. Wysuwa i cofa dłonie teraz ten z grających, który dotknął dłoni przeciwnika.

 

Ćwiczenia ogólnej sprawności ruchowej i rozwijające zręczność:

- ćwiczenia równoważne (gra w klasy, stanie na jednej nodze, skoki na trampolinie, jazda na rowerze, hulajnodze);

- podskoki;

- gimnastyka;

- pływanie;

- zabawy dużą piłką, balonikami, kulkami gniecionymi z gazet;

- budowanie konstrukcji z klocków;

- rzucanie piłki w parach;

- rzucanie do celu;

- zabawy stolikowe, np. pchełki, bilard stołowy;

- zabawy manipulacyjne klockami, koralikami itp.;

 

- włączanie dziecka w wykonywanie zadań domowych typu: ugniatanie ciasta, odrywanie szypułek owoców, wykrawanie ciastek i inne;

- wdrażanie do samodzielności podczas samoobsługi ( mycia, ubierania, zapinania guzików, zamków błyskawicznych, itp.);

 

      Aktywność ruchowa (motoryka duża) najsilniej wpływa na rozwój czynności manualnych (motoryka mała). To właśnie dzięki aktywności ruchowej najefektywniej rozwija się koordynacja ruchowa i koncentracja uwagi dziecka, co pozwala mu na wykonywanie coraz bardziej złożonych czynności, takich jak pisanie, malowanie, rysowanie.

Literatura:

Kszysztof Sąsiadek „Zabawy paluszkowe”