poniedziałek, 2 kwietnia 2018



Choroba afektywna dwubiegunowa – czym jest?




Choroba afektywna dwubiegunowa jest definiowana przez psychologię popularną lub „uliczną” jako częste oraz niekontrolowane huśtawki nastroju. Najpierw smutek, a potem radość, następnie złość, a na końcu spokój. Jednak nie jest to do końca prawdą – choroba afektywna dwubiegunowa powinna zostać opisana bardziej prawidłowo i szczegółowo.

Choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD) dzieli się na dwa rodzaje: typ 1 i typ 2. Typ 1 charakteryzuje się epizodami maniakalnymi i euforycznymi, podczas gdy typ 2 to mieszanina epizodów hipomaniakalnych i depresyjnych. Poniżej przedstawimy dokładniej co to oznacza.


Co to jest epizod maniakalny?

Według DSM-5, epizod maniakalny objawia się zdefiniowanym okresem nienaturalnie oraz stale uniesionego, wylewnego lub drażliwego nastroju lub anormalnym lub stałym wzrostem energii i aktywności.

Podczas okresu przynajmniej jednego tygodnia (lub jakiekolwiek innego okresu, jeśli pacjent musi być hospitalizowany) dana osoba spędza większość dni w tym stanie. Wykazuje ona również 3 dodatkowe objawy – niedosypianie, wzrost poczucia własnej wartości lub megalomania oraz nadmierne uczestniczenie w ryzykownych przedsięwzięciach, itd.

Nastrój danej osoby podczas epizodów maniakalnych jakimi charakteryzuje się choroba afektywna dwubiegunowa jest opisywany jako euforyczny, nadmiernie szczęśliwy, lub „wniebowzięty”. Na przykład może ona spontanicznie zainicjować rozmowę z nieznajomym, a jej myśli biegną szybciej, niż jest ona to w stanie werbalnie wyrazić.

Nastrój osoby doświadczającej maniakalnego epizodu zwykle opisywany jest jako euforyczny i nadmiernie szczęśliwy.
   
Przesadny optymizm, wylewność, megalomania oraz brak oceny sytuacji prowadzi do ryzykownych zachowań, takich jak przekraczanie prędkości podczas jazdy, oddawanie swojego mienia, bezmyślne inwestowanie pieniędzy oraz nadzwyczajna rozwiązłość seksualna. Tego rodzaju zachowania zwykle przyczyniają się do strat ekonomicznych oraz społecznych danej osoby.

Mogą być na tyle poważne, by spowodować tragiczne skutki w życiu towarzyskim i zawodowym, mogą doprowadzić do hospitalizacji, a nawet symptomów psychotycznych (halucynacji, urojeń, itd.)

Co to jest epizod hipomaniakalny?

Według DSM-5 epizod hipomaniakalny to zdefiniowane okresem czasu nienaturalnie oraz stale uniesiony, wylewny lub drażliwy nastrój lub anormalny, stały wzrost energii i aktywności trwającej przez przynajmniej cztery dni z rzędu.

W porównaniu z epizodami maniakalnymi, epizody hipomaniakalne nie są na tyle poważne, by spowodować poważne zmiany w funkcjonowaniu zawodowym czy społecznym. Zwykle nie wymagają hospitalizacji, ani nie prowadzą do symptomów psychotycznych.

W porównaniu do epizodów maniakalnych, epizod psycho-maniakalny nie jest na tyle poważny, by doprowadzić do hospitalizacji.


Epizod depresyjny

Depresja znana jest większości osób. Ludzie stosują ten termin kolokwialnie, by wyrazić uczucia smutku, melancholii, wyczerpania, zmęczenia, apatii itd. Podobnie jak z poprzednimi epizodami, teraz zobaczymy jakie kryteria muszą zostać spełnione, aby zdiagnozować epizody depresji, jakimi cechuje się choroba afektywna dwubiegunowa.

DSM-5 wykazuje, że przynajmniej pięć z poniższych symptomów musi być obecnych prawie każdego dnia przez okres przynajmniej dwóch tygodni. Dodatkowo dana osoba przejawia brak zainteresowania i niemożność odczuwania przyjemności.

Przynajmniej 90% pacjentów z depresją jest smutnych i przygnębionych. Ważne jest, aby ich pytać jakie były najlepsze oraz najgorsze momenty danego dnia oraz czy istnieje coś co pomoże im poczuć się lepiej. Te czynniki mają związek z uczuciami.
Niemożność odczuwania przyjemności

To utrata odczuwania przyjemności płynącej z codziennych czynności. Osoby, których dotknęła choroba afektywna dwubiegunowa są odporne na radość, nic nie sprawia im przyjemności, czy to wyjście z przyjaciółmi, czy oglądanie dobrego filmu.

Zmiany w apetycie i/lub wadze

Do kryteriów zalicza się również wzrost lub spadek wagi na przestrzeni jednego miesiąca, który różni się o około 5% od od normalnych wahań wagi. Ten symptom jest jednak czasem trudny do rozpoznania.

Problemy ze snem

Bezsenność była zawsze uważana za objaw depresji, chociaż bardziej wątpliwe i atypowe jest nadmierne spanie. Istnieją trzy rodzaje bezsenności, które powinny być zbadane: przejściowa, ostra i przewlekła. Dodatkowo należy również przeanalizować jak zmęczony jest dany pacjent w ciągu dnia, czy jego sen zapewnia mu wypoczynek, jak dużo czasu spędza w łóżku etc.


Powszechnym kryterium na bezsenność przejściową jest to, że nie trwa ona dłużej niż przez tydzień. Ostra bezsenność występuje kiedy dana osoba nie może spać przez okres od kilku dni do miesiąca. Bezsenność przewlekła natomiast trwa przez dłużej niż miesiąc. Nie istnieją żadne kryteria, które opisywałyby hipersomnię, czyli zbyt długie spanie.
Zaburzenia psychomotoryczne

Odnoszą się głównie do spowolnienia lub nadpobudliwości. Aby zostać zdiagnozowanym, pewne zachowania muszą być dość widoczne dla otoczenia.
Utrata lub brak energii

Osoby, których dotknęła choroba afektywna dwubiegunowa cierpią często na brak energii, ale tak naprawdę jest to bardziej brak zainteresowania i apatia.
Nadmierna samokrytyka, poczucie winy lub niskie poczucie własnej wartości

Ważne jest zapytać pacjenta, aby opisał siebie, a później swoich przyjaciół i rodzinę oraz zobaczyć w jaki sposób to robi.

Trudności z koncentracją, myśleniem lub podejmowanie decyzji

Zwykle lekarz zapyta chorą osobę czy jest w stanie śledzić rozmowy oraz programy telewizyjne, skupić się na swojej pracy itd.
Powracające myśli dotyczące samobójstwa i śmierci

Między 60 a 80 % samobójstw popełnianych jest przez ludzi, u których stwierdzono depresję. Chorowanie na depresję zwiększa ryzyko popełnienia samobójstwa aż o 30% w porównaniu z resztą populacji.

Jeśli ktoś przejawia pięć lub więcej powyższych symptomów, nie oznacza to automatycznie, że dotknęła ich choroba afektywna dwubiegunowa. Musi być występować również wyraźne pogorszenie się stanu psychospołecznego, który nie może być pod wpływem żadnych lekarstw, innych schorzeń (np. demencji), ani normalnych reakcji, takich jak żałoba.

Aby zdiagnozować epizody depresyjne, dana osoba musi przejawiać się przygnębionym nastrojem oraz utratą zainteresowania i brakiem odczuwania przyjemności.

Choroba afektywna dwubiegunowa typ 1 – cechy

Jak wspomnieliśmy powyżej, choroba afektywna dwubiegunowa typu 1 charakteryzuje się obecnością epizodów maniakalnych. Przed lub po mogą pojawić się również epizody hipomaniakalne lub depresyjne.

Podczas epizodów maniakalnych, ludzie zwykle nie są w stanie przyjąć do wiadomości, że są chorzy  oraz że wymagają leczenia, dlatego żarliwie się przed nim wzbraniają. Zwykle zmieniają ubiór, makijaż i inne cechy wyglądu, by zwrócić na siebie większą uwagę lub wydać się bardziej atrakcyjnym seksualnie.

Niektórzy pacjenci stają się agresywni oraz stanowią zagrożenie fizyczne. Jeśli mają urojenia mogą zaatakować drugą osobę lub popełnić samobójstwo. W rezultacie swojego zaburzonego oceniania sytuacji, braku świadomości oraz hiperaktywności, epizody maniakalne mogą mieć katastrofalne konsekwencje.

Nastrój danej osoby może zmieniać się gwałtownie od gniewu, aż po depresję. Podczas tych epizodów, objawy depresji mogą pojawiać się zaledwie na moment, na kilka godzin, a nieco rzadziej na całe dnie.

Choroba afektywna dwubiegunowa cechuje się obecnością epizodów maniakalnych.
 
Ryzyko popełnienia samobójstwa a zaburzenia afektywne dwubiegunowe typu 1

DSM-5 szacuje, że ryzyko popełnienia samobójstwa u osób cierpiących na tę chorobę jest 15 razy  wyższe, niż u reszty populacji. Składa się na nie 1/4 wszystkich samobójstw.


Choroba afektywna dwubiegunowa typ 2 – cechy

Choroba afektywna dwubiegunowa typu 2 charakteryzuje się obecnością epizodów hipomaniakalnych i depresyjnych. Epizody maniakalne wstępują wyłącznie w typie 1. Osoby chorujące na typ 2 zwykle udają się do lekarza kiedy doskwierają im epizody depresyjne, a rzadko narzekają na symptomy hipomaniakalne, jako że nie prowadzą one do żadnych zaburzeń normalnego funkcjonowania.

Zaburzenia związane z typem 2 są konsekwencją epizodów depresyjnych. To stałe i niespodziewane zmiany nastroju oraz niepewne relacje zawodowe i towarzyskie z innymi osobami. Osoby, których dotyka choroba afektywna dwubiegunowa typu 2 mogą nie postrzegać swoich epizodów hipomaniakalnych jako coś patologicznego czy niekorzystnego. Mimo to ich nieobliczalne zachowanie może drażnić otoczenie.

Cechą wspólną tego zaburzenia jest impulsywność, która może przyczynić się prób samobójczych  oraz nadużywania środków psychoaktywnych/alkoholu.

Choroba afektywna dwubiegunowa typu 2  cechuje się występowaniem epizodów hipomaniakalnych oraz depresyjnych.
Ryzyko popełnienia samobójstwa a zaburzenia afektywne dwubiegunowe typu 2

Według DSM-5 ryzyko prób samobójczych jest wyższe w przypadku choroby afektywnej dwubiegunowej typu 2. Około 1/3 pacjentów cierpiących na te zaburzenia ma za sobą próby samobójcze. Częściej również kończą się one śmiercią, niż w przypadku zaburzeń typu 1.


Bibliografia:
Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne. Diagnostyczny i statystyczny podręcznik zaburzeń psychicznych, 5 edycja: DSM-5. Stany Zjednoczone 2013.

Jak według ludzi wygląda depresja


Fałszywe wspomnienia


niedziela, 14 stycznia 2018

Czym jest przerwa psychotyczna i jakie są jej główne cechy?



 Przerwa psychotyczna charakteryzuje się tym, że osoba dotknięta tą chorobą ma zakłócony pogląd na otaczający ją świat i percepcję, a także cierpi na utratę kontaktu z rzeczywistością. Na dodatek możemy także dostrzec dość typowe zmiany w jej zachowaniu. Warto w tym miejscu jednak zaznaczyć, że wspomniane powyżej oderwanie od rzeczywistości ma jedynie charakter tymczasowy. Po pewnym czasie sytuacja wraca do normy. 





Osoba, którą dopadła przerwa psychotyczna, odbiera swoimi zmysłami mocno zmienioną rzeczywistość. Z tego też powodu nie jest w stanie normalnie funkcjonować w swoim środowisku. Główne objawy, jakimi cechuje się przerwa psychotyczna to między innymi:

  • Urojenia lub zmiany w sposobie myślenia wynikające bezpośrednio z nieprawidłowej interpretacji lub zniekształcenia otaczającej chorego rzeczywistości.
  • Halucynacje. Percepcja obiektu, obrazu lub zewnętrznego bodźca, który nie jest rzeczywisty.
  • Niezorganizowany sposób myślenia i/lub zachowania.
  • Brak dbania o wygląd fizyczny.
  • Izolacja społeczna
                                                                                   
    Czas trwania zjawiska określanego przez specjalistów jako przerwa psychotyczna może wynosić od dni do tygodni. Niekiedy osoba chora może wymagać hospitalizacji. Jednak dzięki odpowiedniemu leczeniu medycznemu i psychologicznemu pacjent znowu stanie się stabilny, dzięki czemu będzie mógł powrócić do codziennych zajęć i obowiązków.

Co powoduje występowanie przerwy psychotycznej?

     Przerwa psychotyczna może być spowodowana różnymi okolicznościami i nawykami. Mogą należeć do nich na przykład spożywanie nadmiernych ilości alkoholu lub innych narkotyków, zażywanie niektórych leków, czynniki genetyczne lub biologiczne, poważna depresja, silne emocje lub chorowanie na schizofrenię, chorobę afektywną dwubiegunową lub zaburzenie osobowości typu borderline.               A to jedynie niewielki wycinek możliwych przyczyn tej przypadłości.
Przerwa psychotyczna, a związane z nią zamieszanie i niejasności

       Istnieje dość sporo nieporozumień i sporów dotyczących tego, czym tak naprawdę jest przerwa psychotyczna i inne zaburzenia psychiczne tego rodzaju. Wiele osób uważa, że jest to dokładnie to samo, co schizofrenia. Można powiedzieć wręcz, że schizofrenia jest rodzajem długotrwałego zaburzenia psychotycznego, podczas gdy okres, w którym uaktywnia się przerwa psychotyczna jest znacznie krótszy i stanowi jedynie krótkotrwałą dolegliwość, która następnie samoistnie ustępuje.
Zaburzenie osobowości typu borderline lub choroba afektywna dwubiegunowa mogą obejmować pojawienie się innych problemów, do których zalicza się między innymi także i przerwa psychotyczna. Jednak przerwa psychotyczna może być również spowodowana pojedynczym epizodem, bez związku z innymi chorobami psychicznymi. 
Na przykład może być to wysoce stresująca sytuacja dla danej osoby, np. wypadek drogowy lub nagła śmierć kogoś bliskiego.

Jak wygląda leczenie przerwy psychotycznej?

      Osoby zagrożone wystąpieniem choroby typu przerwa psychotyczna lub innej tego typu, lub też cierpiące na ich okazjonalne nawet epizody wymagają poddania się leczeniu farmakologicznemu. Wiąże się to z podaniem leków przeciwpsychotycznych, a dodatkowo osoby takie muszą przejść przez rozbudowaną psychoterapię.
Wykazano także, że pozytywny wpływ na przebieg leczenia ma także wsparcie ze strony rodziny. Wynika to z tego, że jest to świetny sposób na zacieśnienie więzi osoby chorej z rodziną lub najbliższymi jej osobami. W ten sposób poprawi się jej komfort życiowy, a jednocześnie otrzyma ona niezbędnych informacji, narzędzi i wsparcia.

Wielu specjalistów z tej dziedziny potwierdza, że społeczeństwo powinno być wysoce uczulone i świadome powagi tej sytuacji.

      Nie należy używać języka o wyraźnych cechach stygmatyzujących w odniesieniu do chorej osoby. Jednocześnie oferowanie jej nieustannej pomocy, przypominanie o konieczności regularnego zażywania leków oraz o tym, że powinna czuć się się kochana, doceniana, szanowana i wspierana mogą znacząco pomóc chorym zmagającym się z tą chorobą w większym stopniu, niż nam się to wydaje.
Psychiatra Roberto Fernández osobiście popiera Asertywną Terapię Społecznościową w celu leczenia ludzi, którzy miewają epizody przerwy psychotycznej. Wynika to z tego, że ponieważ dzięki zastosowaniu tej terapii postęp leczenia choroby ulega znaczącej poprawie.  
Jednocześnie częstotliwość nawrotów tej dolegliwości zostaje zauważalnie zredukowana.

     Asertywna Terapia Społecznościowa to program, który można zastosować już w przypadku pierwszego pojawienia się choroby takiej jak przerwa psychotyczna. Opiera się na odpowiednim otoczeniu nadzorem osoby, która cierpi na tę chorobę. Można dzięki temu zapewnić jej stałą opiekę i aktywny nadzór nad procesem leczenia.
Jest to zintegrowana praca społecznościowa wymagająca współpracy wszystkich osób w otoczeniu pacjenta. Szczególny nacisk kładzie się na konieczność przebywania z chorym pod jednym dachem i prowadzenie terapii w domu.