Kara a konsekwencja

Dziecko chce być dobre.

Jeśli nie umie- naucz,

Nie wie- wytłumacz,

Jeśli nie może- -pomóż!”

Jeśli przy największym wysiłku dozna porażek, należy tak pobłażać,

jak pobłażliwie godzimy się z naszymi własnymi wadami i nałogami”

Janusz Korczak

 

 

Kara jest zrobieniem przykrości, żeby uniknąć pewnej sytuacji w przyszłości.

Karzemy wtedy, kiedy czujemy się źli i bezsilni, kiedy chcemy odreagować czy zemścić się za swój wstyd, strach i gniew.

Karzemy czasem po to, żeby udowodnić, kto tu rządzi i kto jest górą

Kara może być skuteczna, ale rodzi gniew, strach, chęć odwetu. To nie są uczucia, jakie chcemy wzbudzać w naszych dzieciach.

Kara czasem jest trudniejsza dla nas. Może także wzmocnić pewne zachowania. Zmniejsza poczucie odpowiedzialności za zachowanie u naszych dzieci.

Co zamiast kar?

            Konsekwencje różnią się od kar przede wszystkim tym, że nie są formą zemsty, czy odreagowania. To, że się pojawiają nie zależy od naszego humoru, a od zachowania dziecka. Są stałym elementem porządkującym domowe życie. Jeśli przekroczy się pewne zasady trzeba być przygotowanym, że wiąże się to z pewną ceną. Konsekwencje mogą nie podobać się naszym pociechom, ale nie wywołują gniewu ani buntu.

 

Zamiast karania:

1.     Wskaż jak powinno się zachować, zanim zdąży zrobić coś nie tak.

2.     Wyraź  ostry sprzeciw  bez oskarżania.

3.     Wyraź swoje uczucia i oczekiwania. Oceniaj zachowanie dziecka, a nie dziecko.

4.     Pokaż, jak naprawić zło. Także to wyrządzone przypadkiem.

5.     Daj dziecku możliwość wyboru.

6.     Jeśli jest to potrzebne- działaj. I to zdecydowanie

7.     Nie słuchaj protestów, udawaj, że nie słyszysz krzyków i niegrzecznych słów.

8.     Spokojnie powtórz polecenie kilkakrotnie.

9.     Odeślij go do bezpiecznego, cichego nudnego miejsca na 4 minuty, aż nie  przestanie płakać

 

Reguły

 

Reguła 1: Utwórzcie listę poleceń i zasad, które są najczęściej lekceważone przez wasze dziecko!

Reguła 2: Zastanówcie się, które polecenia i zasady są dla was naprawdę ważne!

Reguła 3: Pochwalcie dziecko, jeżeli wykonało polecenie i nie zapomniało o zasadach!

Reguła 4: Nie odwlekajcie wyciągania negatywnych konsekwencji!

Reguła 5: Negatywne konsekwencje muszą być możliwe do zrealizowania!

Reguła 6: Negatywne konsekwencje muszą być stałe!

Reguła 7: Wypracujcie w przypadku każdej pojedynczej reguły i każdego wydawanego dziecku polecenia naturalne konsekwencje, które nastąpią, gdy dziecko nie wypełni polecenia i nie będzie mieć na względzie zasady!

Reguła 8: Wyciągajcie negatywne konsekwencje w miarę możliwości jak najspokojniej!

Reguła 9: Wyciąganie negatywnych konsekwencji w przypadku, gdy niewłaściwe zachowanie dziecka jest już zakończone!

Reguła 10: Nie przeprowadzajcie żadnych długich dyskusji ze swoim dzieckiem!

Reguła 11: Wybierzcie dwa polecenia lub reguły obowiązującą w domu (lub jedno polecenie i jedną zasadę), które wykorzystacie do nauki stosowania opisanych reguł i opiszcie swoje doświadczenia w swoim dzienniku.

 

Dekalog Supermana czyli Zasada 10 x „S”

 

  Reakcja na niewłaściwe zachowanie dziecka (konsekwencja) powinna być jak działanie Supermana - szybka, skuteczna, sprawiedliwa, słuszna, stosowalna, sympatyczna, słowna, stanowcza, stała, systematyczna.

 

1.     Szybka - powinna nastąpić natychmiast po „przewinieniu” - wyciąganie konsekwencji w kilka dni lub godzin po zdarzeniu raczej nie ma działania wychowawczego, dziecko odbierze to jako niesprawiedliwą przykrość.

2.     Skuteczna - czyli doprowadzona do końca. Doskonała konsekwencja nie odniesie żadnego skutku, jeśli rodzice zrezygnują z jej przeprowadzenia lub przerwą ją w połowie.

3.     Stosowalna - nawet najlepsza konsekwencja nie zadziała, jeśli nie mamy czasu i możliwości zastosowania jej w praktyce.

4.     Sprawiedliwa - konsekwencja powinna być odpowiednia i proporcjonalna do przewinienia, to znaczy, nie powinno się karać dziecka zabraniem wszystkich przyjemności za to, że nie chciało zjeść obiadu (zbyt surowa konsekwencja) ani zakazem obejrzenia jednej bajki za wyrzucenie kota z 8 piętra (za łagodna konsekwencja).

5.     Stała – jednym z celów wychowania dzieci jest nauczenie ich przewidywania konsekwencji swojego działania.

6.     Słuszna - konsekwencja powinna być związana z rzeczywistym przewinieniem dziecka.

7.     Sympatyczna - Superman był zawsze uprzejmy. Nawet w stosunku do przestępców, którym stawał na drodze. Dziecko nie jest przestępcą, a więc nie jest złe. Po prostu popełniło błąd, za który musi ponieść konsekwencje.

8.     Słowna – powiedziana, a nie wymierzona pasem lub ręką. Na koniec kilka słów o karach cielesnych.

9.     Stanowcza – to właśnie dorośli decydują o zasadach w domu lub w klasie.

10.                       Systematyczna - zalecane, by w  postępowaniu rodziców nie było wyjątków i aby zawsze gdy dostrzegą złamanie umowy (zasady) wyciągali konsekwencje.

 

Wiele skutecznych dla dzieci i nastolatków konsekwencji mieści w trzech grupach:

1.     zabrania nagrody, przyjemności, przywileju,

2.     odesłania w nudne miejsce,

3.     zabrania uwagi ważnej dorosłej osoby.

 

Przykładowe naturalne, negatywne konsekwencje:

 

1.     Naprawienie szkód;

2.     Wyłączenie z sytuacji;

3.     Odroczenie możliwości otrzymania kolejnego przywileju do czasu ustania trudnej sytuacji;

4.     Ograniczenie swobody działania;

 

 

 

 

JAK MOTYWOWAĆ DZIECKO DO NAUKI?

     

 

 

Wskazówki dla rodziców 

 

 

Od najmłodszych lat rozwijaj naturalną ciekawość dziecka, wzbudzaj jego motywację do poznawania nowych rzeczy, do nauki poprzez:

·         systematyczne wyprawy do księgarni – niech dziecko samo wybierze sobie jakąś książeczkę czy czasopismo;

·         organizowanie wycieczek do muzeów, na wystawy, oglądanie z dzieckiem ciekawych programów w TV i rozmawianie o nich!

·         rozwiązywanie krzyżówek, zagadek, zabaw logicznych itp.

·         wykorzystywanie codziennych czynności i zdarzeń do ćwiczenia różnych umiejętności np., liczenia, logicznego myślenia itd.

·         dawanie przykładu własnym zachowaniem – spędzając wolny czas czytając prasę, książki, oglądając programy popularnonaukowe itp.

·         dawaj dziecku do zrozumienia, że nauka jest ważna – nie mów, że to strata czasu, nie zwalniaj z udziału w lekcjach z błahych powodów;

·         wykazuj zainteresowanie karierą szkolną dziecka i wspieraj je w niej;

·         interesuj się tym, co wydarzyło się w szkole, rozmawiaj o tym, czego dziecko się nauczyło;

·         wdrażaj dziecko do systematyczności, naucz dobrej organizacji pracy (odrabianie lekcji o tej samej porze, ale nie bezpośrednio przed lub po szkole) i zadbaj o odpowiednie miejsce do nauki (stały kącik do pracy);

·         pomagaj dziecku w odrabianiu lekcji  i pokonywaniu trudności – nie oznacza to jednak, że masz wykonać zdanie za dziecko! Pomóż mu zrozumieć polecenie, zaplanujcie poszczególne etapy niezbędne do wykonania zadania, w razie potrzeby udziel wskazówek;

·         unikaj atmosfery napięcia, nie okazuj ciągłego niezadowolenia, lecz szukaj mocnych stron swojego dziecka i udzielaj mu wsparcia;

·         stosuj pochwały zamiast mówić „z ciebie to już nic nie będzie”. Chwal – za osiągnięcia, lecz także za włożony wysiłek;

·         nie porównuj dziecka do rodzeństwa, kolegów, lecz do poprzedniego jego poziomu i umiejętności – uświadamiasz mu w ten sposób jego postępy i motywujesz do dalszej pracy;

·         w przypadku zniechęcenia dziecka lub doświadczenia przez nie porażki – nie zaprzeczaj jego uczuciom mówiąc, że nic się nie stało, lecz nazwij jego uczucia (np. widzę, że: jest ci bardzo smutno z tego powodu, że jesteś rozczarowany, że zadanie to sprawia ci trudność), zachęć je do wymyślenia, jak można rozwiązać dany problem, zaproponuj własne pomysły i wspólnie zdecydujcie, które pomysły wydają się możliwe do zrealizowania;